Het is vandaag de laatste dag van het jaar van de molens dat we draaien. De vooruitzichten om te malen zijn goed en daarom gaan we snel aan de gang om de molen bedrijfsklaar te maken. Het weersvooruitzicht is als volgt: Rond middernacht gaat het, van het westen uit, af en toe regenen. De wind is dan zuidelijk, vrij krachtig tot krachtig, 5 tot 6 Bft, aan de kust hard of stormachtig, 7 of 8 Bft. Het wordt niet kouder dan een graad of 5. Morgenochtend draait de wind naar het zuidwesten en neemt wat af. Het klaart van het westen uit weer op en in de loop van de middag drijven er vanaf zee enkele buien het land binnen. Deze buien kunnen gepaard gaan met windstoten en onweer is ook niet uitgesloten. Het wordt een graad of 7. Zie ook het bijgevoegde kaartje met de prognose.
Het programma voor vandaag 29-12-2007 gelet op het weer: We starten met bedrijfsklaar maken, daarna gaan we draaien voor de prins en zodra we alles klaar hebben gemaakt gaan we spelt malen. Hans de Kroon had gisteren het maalkoppel al schoon gemaakt en ook de molen al redelijk op het zuidwesten gekruid.
We hebben de roekettingen en de bliksemafleider los gemaakt. De steen gelicht op de maalzolder, de molen uit zijn werk gezet op de luizolder. De vlag uitgehangen op de kapzolder (dit is de laatste keer dat de vlag van het jaar van de molens aan de vlaggenstok geknoopt wordt) het halslager, penlager en de tegel gesmeerd. Beneden gekomen hebben we gekeken of de molen goed op de wind staat en aangezien dit zo is hoeven we alleen de kneppel los te maken en de pal vast te zetten. De wind is sterk kracht 4-5 Bft en daarom leggen we geen zeilen voor. En ook de borden hoeven we niet te plaatsen. We beginnen te draaien met bloten benen en geknipte nagels. Maar vooraf zetten we de afscherming voor het publiek en laten de molen vervolgens voor de Prins draaien. Dan is er tijd voor een bakkie koffie en na de koffie gaan spelt malen.
Voor het spelt malen gaan we eerst het restant uit de silo malen en daarna heeft Hans nog een aantal zakken die gemalen moeten worden. Het totaal komt op ongeveer 350 kg.
We stoppen de molen en leggen eerst 2 halve voor op de binnenroede, daarna zetten we de steen bij en laten we de molen draaien terwijl Hans de Kroon aan de maalbak staat om de instelling goed te krijgen. Omdat we nu spelt malen en vorige keer rogge gemalen hebben moet Hans ook nog de schuddebak bijstellen. Als de schuddebak ook goed is ingesteld en het gewicht aan de maalbak op de juiste plaats hangt, mag Rob als poldermolenaar het eens proberen om als korenmolenaar te werk te gaan. Hierbij is het natuurlijk belangrijk dat de handmatige bediening van de steen op de juiste manier gebeurd. Bij ons is het malen op het zingen van de stenen. Als de wind aantrekt de steen meer bijzetten en als de wind terug neemt de steen lichten. Het gaat in een redelijk tempo en Rob en ik wisselen elkaar af. Intussen is de voorraad uit de silo op en moeten we zakken in het kaar schudden. Omdat dit zwaar werk is doen we dit met 2 personen.
Na een tijdje neemt Rob de maalbak weer over. Dan komen er bezoekers en ik zal deze mensen tekst en uitleg geven bij het proces. We kunnen nu niet de molen stil zetten omdat we aan het malen zijn maar we kunnen wel uitleg geven over het maalproces.
Deze bezoekers of enkele daarvan komen uit de buurt Tjernobyl. Men heeft in Nederland ieder jaar een ontvangstprogramma met mensen uit dit gebied. In dit geval zijn er ongeveer 260 mensen uit deze regio in Nederland op bezoek. Ook in de middag komen er nog mensen met begeleiding op de molen kijken omdat ze dat in Wit Rusland natuurlijk niet hebben. Tegen 12 uur zwakt de wind behoorlijk af en we besluiten nog twee halve zeilen op de buiten roede te leggen. Hiermee draaien we door tot 12.30 uur en daarna gaan we een boterham eten. We zetten de molen stil en halen weer wat zeil weg (2 halve) en we zetten de molen uit zijn werk. Hierna mag de molen even voor de prins draaien.
Na de lunch leggen we weer 2 halve voor en zetten de molen weer in zijn werk en gaan draaien. Het eerste uur loopt de molen eigenlijk steeds goed en in dit tempo kunnen we flink malen. Na dit uur zwakt de wind toch weer verder af en we besluiten om met 2 hele zeilen te gaan draaien. Dit betekent stoppen steen lichten zeilvoering veranderen en een halve slag verder draaien. Ook hier de zeilvoering veranderen en weer gaan we draaien waarbij de steen natuurlijk direct strakker wordt gezet. Dit kunnen we volhouden tot we klaar zijn met malen. Intussen is er nog een bekende op de molen verschenen. Peter is eindelijk door Jantine zover gekregen dat hij op de molen komt kijken. Wellicht heeft de aansturing van Margo, Peter toch over de streep getrokken. Zodra we stil staan grijpt Jantine de gelegenheid om Peter ook in de kap te laten kijken. Voor de veiligheid hebben we wel de kneppel aangetrokken en vastgezet, zodat niemand de vang kan lichten. Eerst gaan we thee drinken en na de thee luien we de zakken naar beneden. Daarna maken we op de maalzolder als op de steenzolder de omgeving schoon om ongedierte buiten te houden. Als we hiermee klaar zijn gaan we onze maal boekjes vullen en is het alweer tijd om de molen weg te zetten. Rob en ik gaan dit doen. Hierbij hebben we de volgende handelingen gedaan. We hebben de afzetting weggehaald. De molen vangen bij wiek nr. 2 en afzeilen Vervolgens hebben we dit ook gedaan bij wiek 3, 4 en 1. Daarna hebben we het wiekenkruis vastgelegd met de roeketting en de bliksemkabel vast gemaakt en met een mooie lus gelegd. Daarna de pal losgemaakt en de kneppel vastgezet. Ook het vangtouw hebben we netjes weggehangen. Wij zijn naar de kapzolder gegaan en onderweg hebben we de steen in het werk gezet. Op de zolder hebben we de vlag gestreken. We hebben het luikgesloten, halslager en penlager van vet (reuzel) voorzien en aangedrukt en de tellerstand genoteerd. We hebben de kapzolder verlaten waarbij we het licht hebben uitgedaan en het luik gesloten. Op de maalzolder hebben we de steen bijgezet. We hebben de deuren gesloten en gezorgd dat regenlekkage in de emmer loopt. Dan zijn we klaar en er komt weer een eind aan een leerzame draaidag. Hans zorgt daarna nog voor het afsluiten van de molen.
Hans de Kroon heeft ook nog onderstaand persbericht Jaaroverzicht 2007 van De Nieuwe Molen geschreven. Ter Publicatie in kranten en voor het Utrechts Landschap.
SUCCESVOL 2007 “JAAR VAN DE MOLENS” OP DE NIEUWE MOLEN TE VEENENDAAL
De vrijwilligers van De Nieuwe Molen aan de Mulderslaan te VeenendaaI kunnen terugkijken op een zeer succesvol 2007, tevens “Jaar van de Molens”.
Met windkracht werd op 16 dagen meer dan 4000 kg meel geproduceerd voor ambachtelijke bakkerij Joop ten Veen te Bennekom, is het wiekenkruis op 57 draaidagen ruim 112000 maal rond gegaan, hebben 1670 bezoekers de molentrappen beklommen en heeft de BankGiroLoterij, sponsor van 2007 Jaar van de Molens, de moleneigenaar € 1250,- geschonken. Dit bedrag zal gebruikt worden als startkapitaal voor de reparatie van de kapotte maalstenen voor veevoer. Wanneer de hiervoor benodigde € 19.000 bijeen is, kan er hopelijk in 2008 met de werkzaamheden begonnen worden. Hierna kan De Nieuwe Molen, zoals vroeger, weer beschikken over 2 aparte “productielijnen”. Vanwege de strenge hygiëne-eisen mag op de maalstenen voor menselijke consumptie tegenwoordig geen veevoer gemalen worden. Het weer kunnen malen voor veevoer zal de molenkas extra kunnen spekken.
Ook in 2008 zal De Nieuwe Molen bijna elke zaterdag open zijn voor bezichtiging en verkoop van molenmeel. Tevens is het de bedoeling om voor het schooljaar 2008-2009 Veenendaalse basisscholen meer gelegenheid te bieden om in het kader van een nieuw lesprogramma van het Erfgoedhuis Utrecht op doordeweekse dagen een bezoek te brengen aan de molen.
De Nieuwe Molen (anno 1911) aan de Veenendaalse Mulderslaan is op vrijwillige basis nog steeds in gebruik voor het malen van graan op windkracht voor een ambachtelijke bakker en veevoeder.
Tevens wordt op deze molen praktijkles gegeven aan leerling-molenaars.
Zie ook voor informatie de molenwebsite http://www.denieuwemolen.nl/ of tel. 0318-529240.
De Nieuwe Molen is eigendom van de Stichting De Utrechtse Molens (SDUM), die in totaal 23 molens in de provincie Utrecht bezit. Stichting Het Utrechts Landschap oefent voor de SDUM, samen met de betreffende molenaars, het feitelijk beheer over deze molens uit.
.
2007 is het Jaar van de Molens.
2007 draait om de Molens. In Nederland zijn 1150 molens die karakteristiek zijn voor ons landschap. Nederlanders zijn trots op hun molens en het is niet zonder reden dat de molen het gezicht van ons land naar buiten toe bepaald. Maar er is zorg: veel molens staan stil, zijn onbemand of onbetaalbaar vanwege de kosten voor behoud en onderhoud. Daarom een landelijk jaar met een gezamenlijk doel: zoveel mogelijk geld en vrienden voor de molen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten