zondag 24 augustus 2008

Verslag No. 41 van de leerling op de “Nieuwe Molen en anderen”

Alvorens ik weer ga schrijven over mijn volgende draaidag wil ik u ook even meenemen naar datgene wat ik gedurende mijn vakantie aan molenervaring heb opgedaan.
Allereerst heb ik foto’s gemaakt in de buurt van Leipzig. Hier heb ik een aantal molens gefotografeerd, waaronder de Duitse Bockwindmühle, een tweetal watermolens (moderne stijl) en een schiffsmühle. Deze foto’s zijn te zien op:http://picasaweb.google.nl/Nederlandse.molens/MolensDuitsland
Na thuiskomst ben ik op bezoek geweest bij Sjoerd van Bruksvoort gezamenlijk molenaar met Jan Blok. Jan Draait op maandag en Sjoerd op zaterdag. (Dit wordt niet bij de Hollandse molen vermeld)
Uiteraard heb ik ook foto’s gemaakt van de molen en andere onderdelen, deze zijn te vinden op
In de molen zijn bij de restauratie nieuwe onderdelen gebruikt maar gelukkig zijn er ook nog een aantal oude ouderdelen in de huidige constructie opgenomen. Mooi voorbeeld is het ingekerfde hout wat weer is gebruikt om de molen op te bouwen. Een ander ding wat heel leuk is en voor de leek niet te zien, de molenmaker heeft de steenspil in de lengte doorgezaagd en uitgehold zodat het staakijzer een doorlopend geheel is door de steenspil.



Ook heeft het verhogen van de molen met 4,5 meter een goede bijdrage geleverd aan de molen biotoop. Daarnaast wordt nog een gedeelte van de omliggende gebouwen gesloopt, dit om de biotoop compleet vrij te krijgen. Zelfs de oude boerderij die onder aan de voet van de molen staat wordt gerestaureerd om het geheel compleet te krijgen.
http://picasaweb.google.nl/Nederlandse.molens/Concordia982008

En als laatste heb ik op 16 augustus een bezoek gebracht aan de Zaanse Schans waar natuurlijk een aantal molens, het restant van meer dan 200 molens. Hier heb ik de Verfmolen de “Kat”, Oliemolen de “Bonte Hen” en Zaagmolen “het Jonge Schaap” bezocht. Andere molens die er ook staan maar helaas niet voor bezoek geopend waren zijn. Mosterdmolen “de Huisman”, Olie molen “de Zoeker”, Houtzaag molen “de Gekroonde Poelenburg”, lattenzager “het Klaverblad”, wipmolentje “de Hadel”, Biksteen en slijpmolen “de Windhond”, “de Ooievaar”, meelmolen “de Bleke Dood”, Oliemolen “het Pink”en natuurlijk het Molen museum. Daarnaast staan er nog wat weidemolens en een Amerikaanse windmotor.
Ook hiervan heb ik natuurlijk foto’s gemaakt en deze zijn te vinden op:
http://picasaweb.google.nl/Nederlandse.molens/ZaanseSchans16082008

Dan is het natuurlijk weer tijd om mij voor de 41e keer als leerling molenaar op de molen te gaan werken. Aanwezig vandaag zijn Hans de Kroon (molenaar) Ben Brinkman en ikzelf. Dit wordt een andere dag als normaal omdat de schilders bezig zijn om de molen het schilderwerk te vervangen. De molen is wel bruikbaar maar de windborden zijn eruit en deze mogen niet terug geplaatst worden. Omdat de wind matig is gaan we dus met volle zeilen draaien zonder windborden. Als de dag teneinde is moeten we ook weer de molen terug kruien op Zuid. Anders kunnen de schilders niet met de hoogwerker bij het wiekenkruis komen. Hiervoor gaan we wel wat eerder stoppen.

Het weersvooruitzicht is als volgt:
De hele nacht blijft er kans op buien aanwezig, maar de meeste zullen zich concentreren lang de kust. De minimumtemperatuur wordt omstreeks 11 graden. De wind noordwestelijk is zwak tot matig, kracht 3 of minder en aan de kust en op het IJsselmeer, vrij krachtig, 5. Zaterdag is het half tot zwaar bewolkt met enkele regen- of onweersbuien. Later op de dag wordt het in het westen droog. Er waait een matige west- tot noordwestenwind, langs de kust af en toe vrij krachtig, kracht 5. De maximumtemperatuur wordt een graad of 18.
zie ook plaatje met de prognose.
Het programma voor vandaag 23-08-2008 gelet op het weer: We starten met bedrijfsklaar maken, daarna gaan we draaien voor de prins. Vandaag komt er weer koren op de molen Er wordt 600 kg spelt en 1500 kg rogge gebracht. Deze moeten we naar de steen zolder luien, we hopen dat de wind dus wil blazen, anders moeten we het met de hand doen. We beginnen met het losmaken van de roekettingen en de bliksemafleider. Dan lichten we de steen op de maalzolder en zet de molen uit zijn werk op de luizolder. We hangen de vlag uit op de kapzolder smeren het halslager, penlager en de tegel. Beneden gekomen moeten we een stuk rechtsom kruien van Zuid naar West. Hiervoor wordt de bezetketting losgemaakt en ook de kruilier, want deze moet verder weggelegd worden om de molen te kruien. Als we de molen op Zuid-west hebben staan kunnen we zeil voor gaan leggen. De wind is zwak tot matig kracht 2/3 Bft, daarom leggen we 4 vollen voor. (helaas nu zonder windborden zie foto) We moeten wel goed het weer in de gaten houden omdat er nog een stuk van een depressie over Nederland trekt waarbij de wind uit het noordwesten gaat waaien. Ook kunnen er regenbuien over trekken. Als we alle zeilen hebben gedaan, kunnen we de bescherming voor het publiek plaatsen. We lichten de vang en de molen draait voor de prins met een matige snelheid. Dan is er tijd voor koffie en tijdens de koffie bespreken we dat er vandaag een grote groep bezoekers zal melden om 11.00 uur en de ontvangst van het graan wat we nodig hebben om de bakker weer te kunnen voorzien van gemalen of geplet meel. Als de koffie op gaan we voorbereidingen treffen om het graan wat in zakken binnenkomt naar de steenzolder te kunnen luien. We hoeven niet lang te wachten als de eerste zending Spelt binnenkomt. Eerst moet het van de tractor op een pallet en daar luien. Ben en ik staan op de steenzolder, als de eerste zakken naar bovengeluid worden. Daar maken we er direct stapels van om de ruimte goed in te delen. Het luien gaat niet snel omdat de wind ons soms goed in de steek laat. In dat geval moeten we het graan handmatig naar boven luien. Na een halfuurtje komt de grote groep bezoekers (15) en Ben gaat deze mensen rondleiden. Ik blijf boven om door te gaan met het luien, terwijl we hier mee bezig zijn komt de eerst vracht Rogge. Deze rogge wordt eerst geluid omdat we dit rechtstreeks uit de bak van de tractor halen. De bezoekers kunnen nu wel meteen goed zien hoe dit luien in het werk gaat. Helemaal Arbo proef is het niet, want de zakken spelt wegen 40 kg en de rogge zelfs 50 kg. Het stapelen van de zakken moet dus eigelijk met 2 personen gebeuren. IK zorg dat de zakken die boven komen zodanig neergelegd worden dat alles naar boven kan worden geluid. Soms valt de wind helemaal weg zodat ik het luien met handkracht moet doen. Dit is een pittig karwei als je weet dat het om ca 45 zakken gaat. Tegen 12.30 hebben we alles naar boven geluid en kunnen we een boterham eten, daarna zorgen we dat de zakken goed komen te liggen. Ben heeft naast de grote groep bezoekers ook nog andere rondleidingen gedaan en is nu bijna klaar. Dan kan ook hij een boterham gaan eten. Na de Boterham komen er bezoekers die Hans gaat rondleiden omdat ik de molen aan het omkruien ben van Zuidwest naar Noordwest. Dit valt mee zwaar omdat ik natuurlijk al flink wat energie verspeelt heb met het luien. Nu krijgen de bezoekers wel de kans om het kruien eens mee te maken. Als Dit karwei geklaard is en ik de vang weer licht valt het me op dat ook de wind is toegenomen. Dit hadden we natuurlijk ‘s morgens willen hebben. Na de rondleiding gaan we op de steenzolder de zakken goed leggen zodat er voor een volgende zending ook nog plaats is. Als dit gebeurt is gaan we thee drinken. Na de thee gaan we een aantal vloeren vegen omdat het geknoeide graan natuurlijk muizen aantrekt. Als we hiermee klaar zijn is het 15.30 uur en gaan we afzeilen. We halen eerst de vlag uit de mast omdat we daarna de molen terug kruien naar Zuid. We hebben de afzetting weggehaald. De molen gevangen bij wiek nr. 2 en het zeil eraf en deze keer wordt het ziel niet geklampt maar juist over het hekwerk getrokken en daarna tussen de onderste delen van het hekwerk gedraaid en vast gezet. Nu hebben de schilders geen last van de zeilen. Vervolgens hebben we dit ook gedaan bij wiek 3, 4 en 1. Daarna we de molen terug gekruid van Noordwest naar Zuid en ondanks dat we dit met tweeën hebben gedaan viel het me nog steeds zwaar. Dan hebben we het wiekenkruis vastgelegd met de roeketting en de bliksemkabel vast gemaakt en met een mooie lus gelegd. Dan de pal losgemaakt en de kneppel vastgezet. Ook het vangtouw hebben we netjes weggehangen. Dan gaan we naar de kapzolder en onderweg de steen in het werk gezet. Op de zolder hebben we het luikgesloten, halslager en penlager van vet (reuzel) voorzien en aangedrukt en de tellerstand genoteerd. Daarna hebben we de kapzolder verlaten waarbij het licht is uitgedaan en het luik gesloten. Op de maalzolder hebben we de steen bijgezet. We hebben de deuren gesloten en gezorgd dat regenlekkage in de emmer loopt. Beneden gekomen, gaan we de luiken sluiten, daarna vullen we nog het maal boek in en dan zijn we klaar en er komt weer een eind aan een leerzame draaidag. Hans zorgt daarna nog voor het afsluiten van de molen.

PS. De molen heeft nu ook een mooi bord, dit bord staat sinds vrijdagmiddag naast de molen en moet de bezoekers alvast voorzien van informatie. Bijgaand een mooie foto

1 opmerking:

Anita zei

Hallo Hans,
bedankt voor je reacties op mijn blogje, het doet echt goed te weten dat er, zelfs in dat verre Holland, mensen zijn die met je begaan zijn. Ook reeds bedankt voor het magneetje. Zou je het niet zien zitten eens tot bij ons te komen, wij hebben spijtig genoeg geen molen in onze gemeente staan, maar als je wilt en als dat de trekkracht een beetje groter maakt, hang ik wel ergens een foto van een molen in onze living. Ik weet zeker dat Francis ook je bezoek op prijs zou stellen.
Wanneer ik je blogje lees, vind ik dat allemaal nogal een beetje ingewikkeld, maar het lijkt me wel heel boeiend.
Verder wens ik je nog een heel prettig weekend en de groetjes aan gans de familie.

Anita

PS: mag ik je blogadres bij mijn 'blog'genoten vermelden?