Verslag No. 56 van de leerling op de “Nieuwe Molen”

Dit is alweer mijn 56e dag als leerling molenaar. Aanwezig vandaag zijn Hans de Kroon, (molenaar) Ben Brinkman, Jacob Vedder (leerling op de molen in Loenen aan de Vecht) Patrick een maatschappelijke stagiair en ikzelf. Dit is een speciale dag want de koningin is jarig dus hangen we de Nederlandse vlag aan de kap en bij de kleine vlag op de stelling hangen we een wimpel.
Het weersvooruitzichten is als volgt: Vrijdagavond en vannacht kunnen in de noordelijke helft van het land wolkenvelden vanuit Duitsland overdrijven. Het gaat meest licht vriezen. De oosten- tot zuidoostenwind is matig, kracht 3 tot 4 en aan de kust en op het IJsselmeer matig tot vrij krachtig, 4 tot 5. Overdag verandert er in een groot deel van het land weinig aan dit weerbeeld. Pas in de loop van de ochtend zullen de wolkenvelden in het noorden langzaam verdwijnen. Omdat er iets meer wind staat wordt het hooguit 3 graden en voelt het schraal aan. De wind is oost, matig, kracht 4 en aan zee en op het IJsselmeer vrij krachtig, mogelijk af en toe krachtig, 5 a 6. Zie ook het bijgevoegde kaartje met de prognose.
Het programma voor vandaag 31-01-2009 gelet op het weer: Omdat er een redelijke wind verwacht wordt maken we de molen klaar met 4 volle en laten deze direct draaien om te malen. Dit betekent dat de steen al in het werk staat en we met het opzeilen dat we de steen mee moeten nemen. De steen staat wel uitgelicht. Ik ben vandaag molenaar van dienst en dit betekent dat ik Jacob en Ben onder mijn hoede heb en dus zelf niets doe maar instructies geef over het handelen bij het opzeilen. Hans begeleidt de maatschappelijke stagiair met het schilderen van diverse delen van het voerkoppel. We beginnen met het losmaken van de roekettingen en de bliksemafleider. Op weg naar boven lichten we de steen op de maalzolder, we zetten de molen niet uit zijn werk op de luizolder. Op de kapzolder worden dan vervolgens de vlag uitgehangen, het halslager, penlager en de tegel worden gesmeerd.
Omdat de wind uit het Oosten komt moeten we krimpend kruien. We maken de bezetketting los leggen de kruikabel om, om zo direct een stuk linksom te kruien. We zetten de bezetketting weer vast en gaan vervolgens de molen opzeilen met 4 volle. Omdat het voor Jacob de eerste keer op deze molen is krijgt hij extra aandacht bij de werkzaamheden. Ook Jacob zal merken dat elke molen verschillend is. Die van ons heeft in dit geval zeilrails. En dat hebben ze op zijn molen niet. Als Jacob het zeil achter de klampen heeft weggehaald en uitgerold wil hij zo het hekwerk inklimmen. Hierop spreken we Jacob aan omdat wij geleerd hebben het zeil door het hekwerk te steken en nog met een kikkerlus achter een kikker te leggen. Ook Jacob wordt deze techniek aangeleerd, zodat dit in de toekomst veilig gebeurd. Samen met Ben zeilen ze de andere enden ook op en als de kneppel los is en de pal is vast gezet, kunnen de afschermingen geplaatst worden. Nu kunnen we de vang lichten, maar omdat de steen in het werk staat, moet Hans wel aan de maalbak zodat het malen direct kan beginnen. Hans Heeft gisteren ook al wat gemalen, zodat alle instellingen al gedaan zijn. We lichten de vang en de molen draait. Hans bedient de licht en het gemalen meel stroomt alweer via de maalbak in de zak. Wij gaan aan de koffie en zullen Hans aflossen als wij de koffie ophebben. Tijdens de koffie merk ik dat de molen stopt en ga toch maar even kijken. De wind blijkt enorm toegenomen en Hans was al bezig om te zwichten, we gaan over op vier lange halve en als deze zijn ingesteld kunnen we weer verder. Ben en Jacob houden het maalwerk bij en wegen de zakken meel af. Zo malen we tot 12.30 uur, dan zetten we de boel stil en gaan we lunchen. Na de lunch gaan we verder met malen, we stellen vast dat de wind wat is geruimd en samen met Jacob kruien we de molen iets ruimend. Daarna wordt de vang weer gelicht en gaan we verder met het malen tot we 275 kg hebben.
Onderwijl komen er nog een 5 tal bezoekers die als het ware met de neus in het meel vallen. Ze kijken wat rond op de maalzolder en steenzolder en krijgen ook wat uitleg. Als we klaar zijn met malen rond 14.00 uur stoppen we de molen, zetten de steen uit het werk en halen de zeilen van de buiten roede weg en laten de molen weer lopen. In de tijd die ons nog rest bouwen we het blauwe maalkoppel uit en maken dit schoon, ook de omgeving wordt schoon gemaakt. Ook op de maalzolder wordt schoon gemaakt en de zakken roggemeel worden met de luimat naar beneden geluid nadat ze zijn dichtgeknoopt en voorzien van een sticker. Tijdens het luien gebeurde het dat er twee zakken uit de luimat vielen, gelukkig stond er niemand onder de open luiken. Dit is ook iets wat we van het begin af geleerd krijgen. NOOIT ONDER OPENSTAANDE LUIKEN KOMEN, WANT ER KAN ALTIJD WAT VALLEN. Deze hoeveelheid wordt waarschijnlijk volgende week op gehaald door de bakker. Als we hiermee klaar zijn kunnen we een kop thee drinken en daarna kunnen we het maalkoppel weer opbouwen voor de volgende maaldag.
Dan is het alweer tijd om af te zeilen. We hebben de afzetting weggehaald. De molen vangen bij wiek nr. 2 afzeilen en borden eruit. Vervolgens hebben we dit ook gedaan bij wiek 3, 4 en 1. Daarna hebben we het wiekenkruis vastgelegd met de roeketting en de bliksemkabel vast gemaakt en met een mooie lus gelegd. Daarna de pal losgemaakt en de kneppel vastgezet. Ook het vangtouw hebben we netjes weggehangen. Wij zijn naar de kapzolder gegaan en onderweg hebben we de steen in het werk gezet. Op de zolder hebben we de vlag gestreken, het luikgesloten, halslager en penlager van vet (reuzel) voorzien en aangedrukt en de tellerstand genoteerd. We hebben de kapzolder verlaten waarbij we het licht hebben uitgedaan en het luik gesloten. Op de maalzolder hebben we de steen bijgezet. En de vlag weggelegd. We hebben de deuren gesloten en gezorgd dat regenlekkage in de emmer loopt. Dan zijn we klaar, nu nog het maalboekje invullen en er komt weer een eind aan een leerzame draaidag. Hans zorgt daarna nog voor het afsluiten van de molen.