Verslag No.4 van de leerling op de “Nieuwe Molen”

Dit is mijn vierde dag als leerling molenaar.
Aanwezig vandaag zijn Hans (de molenaar) Jantine en ikzelf.
Het programma van vandaag 30 juni kijkend naar de weersomstandigheden is als volgt.
Molen bedrijfsklaar maken, onbelast draaien, Ook moet de stelling reling schoon gemaakt worden met ammonia en water op de oostkant. De west kant was eerder dit jaar al gedaan, maar nu zijn we in de gelegenheid om ook de oostkant te doen. Rogge pletten op de elektrische pletter, molen wegzetten.
De weersvooruitzichten zijn als volgt: Wisselend bewolkt mogelijk buien. De wind is west-zuidwest kracht 3-4. De wind zal in de middag draaien naar Zuidwest en afnemen naar 2-3.De molenaar heeft op basis van deze gegevens besloten dat we onbelast draaien met 4 hele zeilen. Wel moeten we steeds op het weer letten, gezien het karakter van het weer.

Het bedrijfsklaar maken van de molen:
Losmaken van de roekettingen en de bliksemafleider. De steen lichten op de maalzolder, de molen uit zijn werk zetten op de Luizolder. Op de kapzolder worden dan vervolgens de vlag uitgehangen, het halslager, het penlager en de tegel wordt gesmeerd.
Nu gaan we weer naar buiten om de molen op de wind te kruien. (wind: west-zuidwest) omdat de molen vorige week al op west zuidwest stond hoefde we hier niet te kruien. Controleren was voldoende.
Opzeilen van de wieken met hele zeilen. De borden had Hans bij het bezoek van de school laten zitten. Ook de afscherming voor het publiek is geplaatst.
Als dit gedaan is lichten we de vang en kijken of de molen netjes draait, de lagers moeten het vet nog verwerken. Nadat we vastgesteld hebben dat dit ok is kunnen we een bakje doen. We moeten wel na enige tijd de touwen controleren, omdat het daarvoor nog pittig geregend had.
Omdat we niet hebben hoeven te kruien zijn we vroeg voor de koffie, dat geeft ons nog extra tijd om de weerkaart door te nemen.

We hebben een weerkaart meegenomen. Dit moet een weerkaart prognose zijn van zaterdag 30 juni 2007 12 UTC
Zie prognose hieronder
Wat valt er over deze kaart te zeggen:
We zitten tussen twee lage drukgebieden in op een rug van hoog met een warmte front wat vandaag over zal trekken. De wind is Zuidwest kracht 4 de temperatuur is ca 21 graden.

Zie ook nog de officiële weersverwachting van het KNMI.
Verwachting tot morgen middernacht
Vrijdag 29 juni en zaterdag 30 juni 2007 Buien, mogelijk met onweer. Morgen in het noorden enkele opklaringen.Een buienlijn trekt van noordwest naar zuidoost over ons land. Plaatselijk komt onweer voor. Er waait een matig tot vrij krachtige en langs de kust krachtige zuidwesten wind. Na passage van de buienlijn draait de wind naar west en neemt af naar matig tot vrij krachtig. Komende nacht in de noordwestelijke helft van het land wat opklaringen en overwegend droog, elders blijft het bewolkt en kunnen er nog steeds enkele buien vallen. De minimumtemperatuur ligt rond 13 graden. Ook zaterdag overdag de grootste kans op wat zon in het noordwesten van het land en dat met name in de ochtend. Verder overheerst de bewolking en kunnen er nog steeds enkele buien vallen. De kans op neerslag is het grootst in het zuiden van het land. De wind is overwegend matig uit west tot zuidwest, kracht 3 of 4, alleen in het Waddengebied nog (vrij) krachtig, kracht 5 of 6. Minder wind dus dan vandaag en ook de temperatuur komt met 20 graden iets hoger uit. vrijdag 29 juni 2007 19.10 uur

Het resultaat: De hele dag droog en een temperatuur van 21 graden. De wind nam in de middag af, waardoor het besluit om niet te malen een goede keus van de molenaar is.

Na de koffie gingen we de stelling reling schoonwassen met water en ammonia op de oostkant. De west kant was eerder dit jaar al gedaan, maar nu zijn we in de gelegenheid om ook de oostkant te doen. Dit doen we om het schilderwerk schoon te houden.
Dit is een lastig klusje omdat het vuil en vogelpoep hardnekkig vastzit. Maar tegen 12.00 uur hadden we ook dit klusje weer geklaard en is het tijd om een boterhammetje te eten.

Tijdens de lunch verschijnt Herman Wubbolts, oud-leerling van "De Nieuwe Molen" in 1997 t/m 2000. Hij woont nu in Uithuizen Groningen en is nu molenaar op drie molens aldaar.
Korenmolen “Adam” in Delfzijl, welke op zaterdag te bezichtigen is. Koren-houtzaagmolen de “Bovenrijge” in Ten Boer welke op woensdag te bezichtigen is en als laatste Koren-pelmolen “Windlust” in Zandeweer welke op donderdag te bezichtigen is.
Henk had als molenaar ook enkele prachtige verhalen en als je deze ook horen wilt is het verstandig met hem een afspraak te maken op een van de drie boven genoemde molens.
Zie hiervoor http://www.molens.nl/

Maar ook aan deze gezelligheid komt een eind, er staan weer bezoekers te wachten en Jantine en ik kunnen alvast 18 zakken (ca 450 kg) van begane grond naar de opslag/graanzolder luien. We doen dit met 2 zakken tegelijk op de luimat. Tijdens dit luien heb ik ook nog aan een bezoeker uitgelegd hoe dit werkt.
Na het luien hebben we eerst de molen gekruid naar Zuidwest omdat de wind iets gedraaid was. Ook hebben we toen alle zeilen nagetrokken.
Nu kunnen we aan het pletten beginnen, eerder hadden we de pletter al goed schoongemaakt en voorbereidingen getroffen voor het pletten.
De pletter wordt gestart en het pletten kan beginnen. De rogge zit verpakt in papieren balen van 25 kg welke hergebruikt worden om de geplette rogge ca 18 kg in op te vangen. Tijdens het pletten komt een groep van ca 10 personen die een rondleiding wilden hebben. Omdat de molenaar al bezig was met een rondleiding heb ik de bezoekers op de opslag/graanzolder bij de vitrinekast met molenmodellen vertelt over de verschillende molentypen en de producten die op dit moment nog met dergelijke molens gemaakt worden. Daarna heb ik de bezoekers vertelt over het kruiwerk in de molen en de werking van de vang. We hebben namelijk op de opslag/graanzolder originele molenonderdelen ter bezichtiging staan of liggen. Van het originele kruiwerk welke tussen 1911 en 1989 bovenop de stenen molenromp heeft gezeten resteert nog een rollenwagen met houten rollen. Tevens hebben we nog een versleten vangblok van onze Vlaamse vang. Daarna zijn de bezoekers met de molenaar meegegaan voor een verdere rondleiding. Ik moest intussen ook nog zorgen dat de kaar van de pletmachine gevuld bleef en dat Jantine zakken kreeg om af te vullen. Zij deed ook het wegen, etiketteren en palletiseren van de gevulde zakken. Beneden waren er nog enkele bezoekers met een baby achter gebleven. Deze heb ik in de resterende tijd, nog van aanvullende informatie voorzien. Tegen drieën was de rondleiding met de grote groep voorbij en heeft de Molenaar een lekker potje thee gezet, de pletter liep nog en dan kun je niet zomaar weglopen. Nadat de thee genuttigd was en de pletter gestopt, hebben we alles goed schoon gemaakt. Dit omdat we voorlopig niet meer hoeven te pletten. Nu is als er voldoende wind is het malen weer aan de beurt.
Tegen vieren waren we klaar met schoonmaken. Het is ook het weer tijd om de molen weg te zetten. Ik heb mijn maalboekje ingevuld en af laten tekenen, omdat ik iets eerder naar huis moest vanwege een feestje.
Jantine en de molenaar hebben de molen afgezeild en weggezet. Gelukkig is het ook voor hen steeds droog gebleven.

PS:

Tijdens deze dag kwam bij mij een vraag boven.
Deze molen heeft een overbrenging van 1 op 7,871 bij welke windkracht kunnen we nu malen en tot welke windkracht kunnen we blijven malen?
Het antwoord van de molenaar: Als we een normale windkracht 4 hebben die constant de hele dag aanhoud en we moeten minder zeil voeren dan 4 hele in onbelaste toestand dan kunnen we met deze molen malen. Dit kan ook nog met windkracht 8 waarbij we wel de wind uit de zeilen moeten nemen door de molen krimpend op de wind te zetten.
Hoe zetten we de molen krimpen op de wind? Dit doen we door de molen linksom uit de wind te kruien. Dat heet krimpen op de wind.
Zie ook onderstaand voorbeeld van verschillende windsoorten.