Deze molen is een berg- of beltmolen. Voor gedetailleerde informatie zie “Molen Nooit gedacht Cadzand.doc” of http://www.molens.nl/
Verder nog de volgende gegevens:
Het wieksysteem is Fokwieken met remkleppen. Engels kruiwerk. stalen bandvang met houten schoot en de bonkelaar heeft geen dollen maar kammen. Dit is de eerste keer dat ik met fokwieken te maken krijg. Bij mijn aankomst is Sjaak al in de kap bezig met het plaatsen van de wimpel. Ook nieuw voor mij is dat Sjaak het vangtouw en het paltouw aan elkaar gekoppeld heeft en dat deze na iedere draaidag binnengehaald worden, door het paltouw binnen te halen. (hiervoor moet Sjaak wel zorgen dat de touwen bij het binnen tr
ekken niet klem kunnen komen te zitten, daarvoor hangt hij ze vooraf over het kruirad). De Molen heeft geen Vlaamse vang maar een stalen bandvang met houten schoot. Ook deze molen heeft geen kneppel. Dit komt volgens Sjaak op geen enkele Zeeuwse molen voor. Ook Sjaak hanteert het principe dat het hals en penlager worden gesmeerd bij het wegzetten van de molen. De as is dan warm waardoor de reuzel makkelijker te verwerken is, daarnaast kun je direct voelen of de as niet te warm is. Als we de kap zolder verlaten als we gaan draaien, bevestigd Sjaak een hekwerkje met slot zodat de bezoekers ook bij deze molen tot in de kap kunnen kijken. Het steenrondsel was bij de opgang naar de kap al door Sjaak uit zijn werk gezet. Sjaak zet altijd de steen bij, zelfs als er storm wordt opgegeven, wordt ook de tweede steen bijgezet. Je kunt beter geen risico lopen!!. Beneden gekomen zetten we de pal vast en dan maken we de wieken los van de ketting en ook de bliksemafleider wordt afgekoppeld. We kruien de molen op de wind. De molen is uitgerust met een kruirad met kettingen en kruipalen. De wind is zuidwest 4 Bft, het weer is buiig maar later klaart het op. Oppassen dus. Na het kruien worden de roeketting en de bliksem afleider in de buurt van de roeden gelegd voor mogelijke calamiteiten. (de bezetketting zo kort mogelijk bij het kruirad.) We hebben de molen iets ruimend op de wind gezet. (bij buiig weer zwakt de wind af en ruimt plotseling naar Noordwest.) 
Dan gaan we de borden in de fokwieken plaatsen en ook de remklepveren moeten gespannen worden. De borden worden van onder ingestoken en dan met een scharnier en haarspeld vergrendeld. Omdat de molenaar besluit dat we zonder zeilvoering beginnen worden de remklepveren redelijk gespannen, zodat de remkleppen niet direct open gaan. Het afstellen van deze spanning is een ervaringskwestie Sjaak trekt de veer in zijn geheel uit tot de onderste lat van het hekwerk. Het is ook van belang dat de remkleppen losgemaakt worden, dit hoeft alleen maar te gebeuren bij twee wieken omdat de remkleppen op 1 roede met elkaar in verbinding staan. Het lossen van de remklep gebeurt door het opgeknoopte touw te lossen en met een maststeek vast te zetten. Als alle wieken de borden en de remklepveren zijn ingesteld kunnen we de afzetting plaatsen en kan de vang gelicht worden. Nu draait de molen voor de Prins. Het aantal enden dat de deze molen kan halen kan oplopen tot 80/90 per minuut. Dit in tegenstelling tot “de nieuwe molen” te Veenendaal waarbij 65 enden al heel hard is. De molen is nu klaar om bezoekers te ontvangen. In de belt beneden heeft Sjaak een DVD met TV staan waarop een film vertoond wordt die gemaakt is op de molen “Nooit gedacht”en vertelt door de nu 97 jarige oud molenaar. Sjaak laat mij nog een keer de molen goed zien te beginnen bij de luizolder. Ook hier wordt het luiwerk door een rukje aan het touw geactiveerd (de luias wordt uit de beveiliging getikt) e
n het luiwerk zakt op de luitafel en draait mee tot het weer wordt gedeactiveerd = weer een rukje. Het afremmen van de last gebeurt door op het luitouw tegen te houden. Dan gaan we weer naar de 1e zolder waar Sjaak een kleine builmachine heeft staan. Met deze machine kan Sjaak in een keer 15 kg biologisch tarwemeel builen. De fijnste zeef zorgt voor de bloem, de 2e zeef zorgt voor het griesmeel en het restant zijnde zemelen. Soms maakt Sjaak ook een combinatie van bloem en griesmeel (gebuild meel) om 15 kg tarwemeel
te kunnen builen heeft de machine ca 3 uur nodig, verder toezicht is niet nodig.Omdat het weer buig is houden we het naderende weer goed in de gaten, naar ca 45 minuten gaat de wind van zuidwest naar zuidoost. Daarom zetten we de molen stil en kruien de molen om. Nu blijkt ook waarom we de bezetketting zo kort mogelijk moeten houden. Nu besluit ook de molenaar dat er wind genoeg is om te gaan malen. Eerst moeten er een aantal voorbereidende handelingen gedaan worden om te kunnen malen. Op de steen zolder wordt gecontroleerd of de zaak schoon is (er wordt altijd schoongemaakt direct na het malen!). Boven de schuddebak heeft Sjaak een mooie constructie gemaakt, zodat alles goed is afgeschermd.
De 
schuddebak kan te allen tijde afgeregeld worden, maar omdat Sjaak alleen biologische tarwe verwerkt is deze afstelling goed. De kaar is gevuld en ook het met het luiwerk is al een nieuwe zak graan klaar gezet direct na de vorige keer. De zak wordt zo hoog mogelijk met het luiwerk gehesen en dan op eigen gewicht richting de kaar gedaald. Ook het luikje onder aan het maal koppel (heeft Sjaak zelf gemaakt) wordt geplaatst en hiermee is op de steen zolder alles gereed. Ook de luikjes in de meelpijp worden geplaatst, deze he
eft Sjaak zelf gemaakt om schoonmaken te vereenvoudigen. Op de maalbak hangt nog een papieren zak hier gaat het eerste maalsel in totdat Sjaak de kwaliteit o.k vindt dan gaan er linnen zakken aan die Sjaak ook zelf heeft gemaakt. Tegenwoordig heeft hij en adres waar hij deze zaken toch redelijk goedkoop kan inkopen. 
Let ook op de veiligheid bij de haakjes waar de linnenzak aanhangt ook dit is een veiligheid die Sjaak afgekeken heeft van oude meelbakken. Als dat alles is gedaan wordt de molen stil gezet wordt op de luizolder het luikje weggenomen en kan de steenspil bijgezet worden. Eerst wordt de keerneut verwijderd en dan wordt met de linker voet de spil in zijn werk gezet. Daarna wordt de keerneut weer aangebracht en het luikje geplaatst. Omdat de as onder de vloer zit moet je met de voet het rond
sel ronddraaien om de spil goed te kunnen plaatsen. Dan kan de vang gelicht worden maar opgepast een molen met fokwieken gaat snel aan de haal je hebt dus maar weinig tijd om bij de maal stenen te komen en in te stellen. Dus wordt de steen naargelang de windkracht al wat bijgestoken. Bij ons valt de molen door het steeds veranderende weer de molen bijna stil, dit omdat de wind alweer gedraaid is door een bui die boven ons hangt. We besluiten we de molen weer te kruien, dit gaat goed en de molen komt weer op gang. Ook Sjaak draait op het zingen van de stenen. Hij heeft ook geen regulateur. Na bijna 25 jaar op de molen weet hij hoe de maalstenen ingesteld moeten worden. De fokwieken zorgen ook voor een wat regelmatigere snelheid door de remkleppen. Dan klaart het weer op en we moeten weer de molen vangen en kruien. We malen 5 x 25 kg (dit is de behoefte die Sjaak verwacht af te zetten aan verkoop van meel). De linnenzakken waar in Sjaak het meel opvangt worden netjes op een rij gezet en met een oude schopsteel wordt er door Sjaak een koelgat in het meel gestoken. Intussen blijkt de toe stroom van bezoekers een feit. De molen staat op een fraai punt waar veel fietsers langskomen in de zomervakantie. Ook de verkoop van meelproducten loopt goed. Als de molen uit zijn werk is gezet en de vang weer gelicht is gaan we de boel schoonmaken. Hij heeft zelfs een speciale borstel op de kop getikt waarmee hij ook goed de boel kan schoonmaken. De remkleppen zijn wat strakker gezet zodat de molen wat harder draait. De wind sterkte is ook iets afgenomen. Na het schoon maken besluit Sjaak dat we nog wel even met zeilen kunnen draaien. Ik mag de molen vangen en op de binnenroede een duikertje maken. Op de buiten roede wordt geen zeilvoering toegepast. Tot zover had ik alleen nog maar hele of halve zeilen gedaan. Ook bij deze molen ontbreken het zwichtlatje, dit schijnt bij alle Zeeuws Vlaamse molens het gebruik te zijn. Waardoor de eerste 2 zwichtlijnen in één knoop gevangen worden.
schuddebak kan te allen tijde afgeregeld worden, maar omdat Sjaak alleen biologische tarwe verwerkt is deze afstelling goed. De kaar is gevuld en ook het met het luiwerk is al een nieuwe zak graan klaar gezet direct na de vorige keer. De zak wordt zo hoog mogelijk met het luiwerk gehesen en dan op eigen gewicht richting de kaar gedaald. Ook het luikje onder aan het maal koppel (heeft Sjaak zelf gemaakt) wordt geplaatst en hiermee is op de steen zolder alles gereed. Ook de luikjes in de meelpijp worden geplaatst, deze he
eft Sjaak zelf gemaakt om schoonmaken te vereenvoudigen. Op de maalbak hangt nog een papieren zak hier gaat het eerste maalsel in totdat Sjaak de kwaliteit o.k vindt dan gaan er linnen zakken aan die Sjaak ook zelf heeft gemaakt. Tegenwoordig heeft hij en adres waar hij deze zaken toch redelijk goedkoop kan inkopen. 
Let ook op de veiligheid bij de haakjes waar de linnenzak aanhangt ook dit is een veiligheid die Sjaak afgekeken heeft van oude meelbakken. Als dat alles is gedaan wordt de molen stil gezet wordt op de luizolder het luikje weggenomen en kan de steenspil bijgezet worden. Eerst wordt de keerneut verwijderd en dan wordt met de linker voet de spil in zijn werk gezet. Daarna wordt de keerneut weer aangebracht en het luikje geplaatst. Omdat de as onder de vloer zit moet je met de voet het rond
sel ronddraaien om de spil goed te kunnen plaatsen. Dan kan de vang gelicht worden maar opgepast een molen met fokwieken gaat snel aan de haal je hebt dus maar weinig tijd om bij de maal stenen te komen en in te stellen. Dus wordt de steen naargelang de windkracht al wat bijgestoken. Bij ons valt de molen door het steeds veranderende weer de molen bijna stil, dit omdat de wind alweer gedraaid is door een bui die boven ons hangt. We besluiten we de molen weer te kruien, dit gaat goed en de molen komt weer op gang. Ook Sjaak draait op het zingen van de stenen. Hij heeft ook geen regulateur. Na bijna 25 jaar op de molen weet hij hoe de maalstenen ingesteld moeten worden. De fokwieken zorgen ook voor een wat regelmatigere snelheid door de remkleppen. Dan klaart het weer op en we moeten weer de molen vangen en kruien. We malen 5 x 25 kg (dit is de behoefte die Sjaak verwacht af te zetten aan verkoop van meel). De linnenzakken waar in Sjaak het meel opvangt worden netjes op een rij gezet en met een oude schopsteel wordt er door Sjaak een koelgat in het meel gestoken. Intussen blijkt de toe stroom van bezoekers een feit. De molen staat op een fraai punt waar veel fietsers langskomen in de zomervakantie. Ook de verkoop van meelproducten loopt goed. Als de molen uit zijn werk is gezet en de vang weer gelicht is gaan we de boel schoonmaken. Hij heeft zelfs een speciale borstel op de kop getikt waarmee hij ook goed de boel kan schoonmaken. De remkleppen zijn wat strakker gezet zodat de molen wat harder draait. De wind sterkte is ook iets afgenomen. Na het schoon maken besluit Sjaak dat we nog wel even met zeilen kunnen draaien. Ik mag de molen vangen en op de binnenroede een duikertje maken. Op de buiten roede wordt geen zeilvoering toegepast. Tot zover had ik alleen nog maar hele of halve zeilen gedaan. Ook bij deze molen ontbreken het zwichtlatje, dit schijnt bij alle Zeeuws Vlaamse molens het gebruik te zijn. Waardoor de eerste 2 zwichtlijnen in één knoop gevangen worden. De techniek op deze molen is ongeveer gelijk aan die in Nieuwvliet echter 
hier zit geen klamp op het hekwerk (Dit is ook niet streekeigen, maar een verzinsel v.d. molenmaker) en worden de touwen achter een lat doorgehaald. De 3e zwichtlijn is gelijk geknoopt als bij ons op “de Nieuwe molen”.
De techniek van het maken van een duikertje is gelijk aan het maken van een halve alleen dan worden alle drie de zwichtlijnen gebruikt. Wel wordt de laatste lus even van de kikker gehaald en wat strakker opgerold en dan terug geplaatst. Hiermee hebben we nog ca 1 uur gedraaid en toen zijn we begonnen met het wegzetten van de molen.
Allereerst werd de molen gevangen en werden de zeilen weggerold, hierbij heb ik een nieuw kunstje geleerd.
Als je bij het oprollen van de zeilen flink rechts naast de roe gaan staan en dan een slingerdraai (een soort spiraalvorm) aan het zeil geeft gaat de patatzak vanzelf dicht, hierna is het verder oprollen en klampen geen probleem. Wij hebben zeilen op rails maar wellicht werkt de techniek van Sjaak ook bij ons!! De klampen waarachter de zeilen worden opgeborgen bij fokwieken zitten aan de voorzijde. Ook de borden worden verwijderd, maar de remkleppen worden nog niet gedaan, dit gebeurt bij de 2 laatste einden. Ook worden de veren van de remkleppen ontspannen.
Bij het volgende eind wordt het bord verwijderd en ook hier wordt nog niets gedaan aan het remkleppen. Wel wordt weer de veer ontspannen. Bij eind 3 wordt het zeil losgemaakt, opgerold en geklampt, de veer wordt ontspannen de remklep wordt nu wel gezekerd. Dit gebeurt door het touw door het oog te halen en het vlieggewicht naar beneden te trekken dan wordt het touw om de dubbele lus gewonden en er tussen gestoken. Hierdoor zijn de remkleppen van beide roeden open getrokken. Als ook de laatste wiek is gedaan, door het bord uit te nemen en remkleppen te zekeren worden de kettingen aangebracht en met een slot beveiligd, ook wordt de bliksemafleider aangesloten en de lengte in de kabel wordt met een mooi bocht gelegd. (nooit een lus in de bliksemafleider) de hekken kunnen opzij gezet worden. Voordat we naar boven gaan worden eerst het pal- en vangtouw over het kruirad gehangen, dit voorkomt dat het touw zich bij het inhalen vast zou kunnen komen te zitten. Dan gaan we naar boven en op de luizolder wordt de steen in zijn werk gezet. In de kap worden het hals- en penlager gesmeerd er is tevens controle op de warmte van de as. De wimpel met stok wordt gestreken en opgeborgen, daarna wordt het paltouw(vang) binnengehaald en wordt het luik gesloten. Als laatste wordt de tellerstand genoteerd. Bij het verlaten van de zolder wordt een zolder deel uitgenomen om tocht zijn werk te laten doen, ook worden alle luiluiken opengezet. Op de maalzolder wordt de steen bijgezet. Daarna worden de deuren gesloten, de builmachine wordt stilgezet en helemaal beneden wordt de tv en dvd uitgezet. Dan moet Sjaak alleen nog de buiten deuren en het hek sluiten en komt een einde aan een enerverende dag op molen “Nooit gedacht”.
Nog een opmerkelijke zaak die Sjaak geregeld heeft is het openen van de luiken van de 1e zolder vanaf de maal zolder. Hiervoor heeft hij een extra touw vanaf de zolder balk naar het lager gelegen luiluik gemaakt. Ook het losmaken van de zak die naar beneden geluid is, kan Sjaak doen vanaf alle zolders. Hiervoor loopt een touwtje mee in het luitouw, door hier aan te trekken word de zak losgetrokken en kan het luitouw weer opgehaald worden Om dit te kunnen doen zit hiervoor aan het eind van het luitouw 1 meter ketting met een ring.
PS. Bij de bezoekers was nog een molenaar van “den Olden Florus” uit Terschuur Dhr. Rene Wijkamp. Hij heeft 12 jaar geleden op deze molen meegedraaid en was weer eens in de buurt. Ik ben ook daar van harte uitgenodigd om eens mee te draaien in Terschuur. (Wel even van te voren bericht geven, vanwege het aantal leerlingen wat er nu werkt)
Ook op zondag 29 juli heb ik met Sjaak meegedraaid op de molen.
In het vervolg van 22 juli ben ik weer naar de molen gegaan om nog meer ervaring op te doen met de fokwieken en alle handigheidjes die Sjaak mij nog kan leren. Ik vind Sjaak een perfecte leermeester, omdat hij een zeer lange ervaring heeft van bijna 25 jaar en omdat hij betrokken is bij zijn molen en andere molens. Hierdoor ontstaan ook alle verbeteringen aan de molen zoals Sjaak deze in de jaren heeft uitgevoerd. Een treffend voorbeeld hiervan is de doorgang in de kap van de lange en korte spruit. Omdat dit beweegt en ruimte moet hebben en toch ook weer voor regeninslag moet worden afgedicht voor regen inslag hebben de molenmakers hier lood en dergelijk knoeiwerk gemaakt. Maar ook lood en andere oplossingen waren niet flexibel genoeg en gingen dus ook steeds weer kappot. Sjaak heeft dit op alle vier de doorgangen vervangen door er een soort broek van te maken, zoals dat ook gebeurt bij masten van zeilschepen. Dit flexibele materiaal zit om de Spruit gespijkerd en aan de kap zit het met een dubbele rij koperen nagels gespijkerd. Deze oplossing heeft Sjaak in zijn jongere jaren al aangebracht en tot op heden is er geen enkele sprake van lekkage waardoor de lange en korte spr
uit op dit punt niet kunnen rotten. Deze molenaar let op alle details als hij draait of maalt op zijn molen. Ook zijn idee om de bijna gerestaureerde builmachine op de wind te laten werken is erg goed. Deze toepassing komt wel meer voor. Op het spoorwiel is door de molenmaker op aangeven van Sjaak een passende constructie gemaakt waarin het touw kan lopen. De onderplaat is 10 cm breed en de boven kant is 3 cm de afstand tussen de platen is iets meer dan de touwdi
kte en rond uitgefreesd. In de hoek zijn twee haakse rollen gemaakt waardoor het touw verticaal naar beneden wordt geleid. Beneden op de maal zolder gaat dit om de as met aswiel van de builmachine. De eerder genoemde hoekrollen zijn verstelbaar waardoor de spanning op het touw geregeld kan worden. Het touw is eindloos gemaakt door er een lange splits in te maken. Door deze lange splits blijft het touw nagenoeg overall even dik, hierdoor heb je er geen last van.
Wat hebben we vandaag gedaan? In de opgang naar molen doen we alle luiken dicht die vorige keer zijn openge
zet om door te tochten. Op de maalzolder lichten we de steen. We openen de deur naar buiten op de luizolder zetten de we steen uit zijn werk en in de kapzolder plaatsen we het vloerdeel. Daarna wordt het luikje geopend en laat Sjaak het pal (vang) touw naar beneden zakken. Gesmeerd was al bij de wegzetten van de molen.
We zijn klaar in de kap en Sjaak plaatst het hekwerk en doet dit op slot zodat bezoeker in de kap kunnen kijken. Beneden gekomen zetten we de borden buiten en wordt de ketting en bliksemafleider losgemaakt. De molen wordt op de wind gekruid
en daarna wordt de pal aangetrokken (West noord west) De molenaar vraagt mij welke zeilvoering ik zou nemen. Ik kies ervoor te starten zonder zeilen, omdat de wind West noord west 4 Bft is en over een open vlakte waait en fokwieken toch gemakkelijk draaien. En er wordt ook niet gemalen. De molenaar gaat akkoord en ik begin met het bord in te steken van het end dat beneden staat. Ook wordt de remklep losgemaakt en los vastgeknoopt de veer wordt aangespannen tot de onderste lat van het hekwerk. Dan is de volgende aan de beurt, ook hier wordt het bord geplaatst en de remklep ingesteld gelijk aan de voorgaande wiek. Bij de laatste 2 wieken hoeven alleen de borden geplaatst te worden en de veren ingesteld op de onderste lat van het hekwerk. Dit omdat de remkleppen per roede worden ingesteld. Als dit gebeurd is, moet eerst de afzetting geplaatst worden, voordat de vang gelicht kan worden. Nog geen half uur later is de wind gedraaid naar noordwest, nu komt deze over het dorp en langs een aantal hoge bomen bij de molen en Sjaak stelt voor om na het kruien ook zeilen te gaan voeren. Er wordt gekozen voor om op de binnenroede lange halve te maken. Nadat de vang weer gelicht is blijkt dit nog niet genoeg te zijn omdat ook de wind nog is afgenomen tot ca 3/4 Bft. Sjaak zei dat ik een duikertje kon maken, maar door een misverstand begreep ik duikertjes op de buiten roede. Sjaak bedoelde eigenlijk om van de lange halve duikertjes te maken. Ik had echter het lege end al voorstaan en was al bezig, daarop hebben we gezamenlijk besloten van de lege enden halve te maken. Dit betekent dan op de binnenroede lange halve en op de buiten roede halve. Zo gezegd zo gedaan. De vang wordt weer gelicht en het bleek goed uit te pakken. De molen ging niet te hard en we hebben verder de hele middag met deze zeilvoering gedraaid. Ik heb regelmatig nog gecontroleerd of de wind uit de goede hoek kwam en/of er ander weer opkomst was, maar dit bleek niet het geval te zijn en dat betekende weer dat we ook niet meer hebben hoeven te kruien. Hierdoor was ik ook in de gelegenheid om foto’s te maken van alle onderdelen die voor mijn verhaal interessant zijn. De vorige keer kon dit niet omdat mijn fototoestel kapot gegaan was. Er waren veel bezoekers en enkele daarvan waren heel geïnteresseerd, deze mensen heb ik de hele toer door de molen gegeven en op alle zolders alle onderdelen toelichting gegeven. (bovenwiel en bonkelaar, luiwerk, maalkoppel en steenspil, maalstenen soorten en gebruik, billen, maalbak en steen regulering “handmatig” kruirad, kruiketting, bezetketting, vangtouw en vang, builmachine klein en groot.) Dit is voor mij wel goed te doen omdat we dat in Veenendaal altijd gewend zijn bezoekers rond te leiden. Dan loopt het tegen zessen en is het tijd om de molen weg te zetten.
Allereerst werd de molen gevangen op een willekeurig end. Sjaak doet dit niet op een vaste roede omdat dan altijd dezelfde roede inregent. De zeilen worden opgerold en geklampt, volgens het kunstje wat ik geleerd heb bij de vorige draaidag.
Ook het bord kan verwijderd worden, maar de remkleppen worden nog niet gedaan, dit gebeurt bij te tegenoverliggende wiek. Wel zou de veer van de remkleppen ontspannen moeten worden. Dit had ik vergeten en daarom moet ik nog een keer rond.
Bij de volgende wiek wordt het borden verwijderd en ook hier wordt nog niets gedaan aan het remkleppen. Bij wiek 3 en 4 wordt het zeil wegenomen, opgerold en geklampt, de veer wordt ontspannen en de borden uitgenomen. Als ook de veerspanning van de eerste twee wieken is gedaan, kunnen de remkleppen van wiek 3 en 4 worden aangetrokken. Daarna worden de kettingen aangebracht en met een slot beveiligd, ook wordt de bliksemafleider aangesloten en de lengte in de kabel wordt met een mooi bocht gelegd. de hekken kunnen opzij gezet worden. Voordat we naar boven gaan worden eerst het paltouw en het vangtouw over het kruirad gehangen, dit voorkomt dat het touw zich bij het inhalen vast zou kunnen komen te zitten. Dan gaan we naar boven en op de luizolder wordt de steen in zijn werk gezet. In de kap worden het halslager en penlager gesmeerd, er is tevens controle op de warmte van de as. De wimpel met stok wordt gestreken en opgeborgen, daarna wordt het paltouw(vang) binnengehaald en wordt het luik gesloten. Als laatste wordt de tellerstand genoteerd. Bij het verlaten van de zolder wordt een zolder deel uitgenomen om tocht zijn werk te laten doen, ook worden alle luiluiken opengezet. Op de maalzolder wordt de steen bijgezet. Daarna worden de deuren gesloten, de builmachine wordt stilgezet en helemaal beneden wordt de tv en dvd uitgezet. Dan moet Sjaak alleen nog de buiten deuren sluiten en komt een einde aan een weer een mooie dag op de molen.
PS .
Ik zal met Hans de kroon overleggen of wij de zeilvoering op dezelfde manier kunnen oprollen als op de molen “Nooit gedacht”.
Daarnaast zal ik vragen waarom Hans altijd dezelfde wiek heeft voorstaan. Als hij hiervoor geen goede reden kan aanvoeren, zal ik het voorstel doen om ook hier de willekeurigheid te gebruiken. (in verband met waterophoping in de liggende roede.)
Ook het openen van alle luiken voor het doortochten zal ik meenemen.
Hiernaast de foto van molen "Nooit gedacht"te Cadzand
Dan nog een laatste punt wat aan de orde is gekomen, dit is het wisselen van de zeilen.
Hierover heb je mij verteld dat bij het wisselen van de zeilen zomerzeil, winterzeil of elke andere reden voor wisseling. Je vouwt het zeil zigzaggend op, dan zet je de rechteronderkant vast op de normale manier. Vervolgens klim je in de wiek met het rechterbovenhoektouw langs je heup. (niet over de schouder, want als er een rukwindje komt wordt je achterover getrokken). Je maakt nu het zeil rechtsboven vast, onderwijl controleer je of het hekwerk in orde is, dan ga je met 1 been over het hekwerk heen zitten en maak je het linkerbovenhoektouw vast aan het touw van de liggende roe.
Je klim achter het zeil weer naar beneden en maakt intussen ook de kikkerlijn vast.
De zeilen mogen alleen voorgehangen worden als het stil weer is, en de molen op de wind is gezet, anders vraag je om ongelukken.
hier zit geen klamp op het hekwerk (Dit is ook niet streekeigen, maar een verzinsel v.d. molenmaker) en worden de touwen achter een lat doorgehaald. De 3e zwichtlijn is gelijk geknoopt als bij ons op “de Nieuwe molen”.De techniek van het maken van een duikertje is gelijk aan het maken van een halve alleen dan worden alle drie de zwichtlijnen gebruikt. Wel wordt de laatste lus even van de kikker gehaald en wat strakker opgerold en dan terug geplaatst. Hiermee hebben we nog ca 1 uur gedraaid en toen zijn we begonnen met het wegzetten van de molen.
Allereerst werd de molen gevangen en werden de zeilen weggerold, hierbij heb ik een nieuw kunstje geleerd.
Als je bij het oprollen van de zeilen flink rechts naast de roe gaan staan en dan een slingerdraai (een soort spiraalvorm) aan het zeil geeft gaat de patatzak vanzelf dicht, hierna is het verder oprollen en klampen geen probleem. Wij hebben zeilen op rails maar wellicht werkt de techniek van Sjaak ook bij ons!! De klampen waarachter de zeilen worden opgeborgen bij fokwieken zitten aan de voorzijde. Ook de borden worden verwijderd, maar de remkleppen worden nog niet gedaan, dit gebeurt bij de 2 laatste einden. Ook worden de veren van de remkleppen ontspannen.
Bij het volgende eind wordt het bord verwijderd en ook hier wordt nog niets gedaan aan het remkleppen. Wel wordt weer de veer ontspannen. Bij eind 3 wordt het zeil losgemaakt, opgerold en geklampt, de veer wordt ontspannen de remklep wordt nu wel gezekerd. Dit gebeurt door het touw door het oog te halen en het vlieggewicht naar beneden te trekken dan wordt het touw om de dubbele lus gewonden en er tussen gestoken. Hierdoor zijn de remkleppen van beide roeden open getrokken. Als ook de laatste wiek is gedaan, door het bord uit te nemen en remkleppen te zekeren worden de kettingen aangebracht en met een slot beveiligd, ook wordt de bliksemafleider aangesloten en de lengte in de kabel wordt met een mooi bocht gelegd. (nooit een lus in de bliksemafleider) de hekken kunnen opzij gezet worden. Voordat we naar boven gaan worden eerst het pal- en vangtouw over het kruirad gehangen, dit voorkomt dat het touw zich bij het inhalen vast zou kunnen komen te zitten. Dan gaan we naar boven en op de luizolder wordt de steen in zijn werk gezet. In de kap worden het hals- en penlager gesmeerd er is tevens controle op de warmte van de as. De wimpel met stok wordt gestreken en opgeborgen, daarna wordt het paltouw(vang) binnengehaald en wordt het luik gesloten. Als laatste wordt de tellerstand genoteerd. Bij het verlaten van de zolder wordt een zolder deel uitgenomen om tocht zijn werk te laten doen, ook worden alle luiluiken opengezet. Op de maalzolder wordt de steen bijgezet. Daarna worden de deuren gesloten, de builmachine wordt stilgezet en helemaal beneden wordt de tv en dvd uitgezet. Dan moet Sjaak alleen nog de buiten deuren en het hek sluiten en komt een einde aan een enerverende dag op molen “Nooit gedacht”.
Nog een opmerkelijke zaak die Sjaak geregeld heeft is het openen van de luiken van de 1e zolder vanaf de maal zolder. Hiervoor heeft hij een extra touw vanaf de zolder balk naar het lager gelegen luiluik gemaakt. Ook het losmaken van de zak die naar beneden geluid is, kan Sjaak doen vanaf alle zolders. Hiervoor loopt een touwtje mee in het luitouw, door hier aan te trekken word de zak losgetrokken en kan het luitouw weer opgehaald worden Om dit te kunnen doen zit hiervoor aan het eind van het luitouw 1 meter ketting met een ring.
PS. Bij de bezoekers was nog een molenaar van “den Olden Florus” uit Terschuur Dhr. Rene Wijkamp. Hij heeft 12 jaar geleden op deze molen meegedraaid en was weer eens in de buurt. Ik ben ook daar van harte uitgenodigd om eens mee te draaien in Terschuur. (Wel even van te voren bericht geven, vanwege het aantal leerlingen wat er nu werkt)
Ook op zondag 29 juli heb ik met Sjaak meegedraaid op de molen.
In het vervolg van 22 juli ben ik weer naar de molen gegaan om nog meer ervaring op te doen met de fokwieken en alle handigheidjes die Sjaak mij nog kan leren. Ik vind Sjaak een perfecte leermeester, omdat hij een zeer lange ervaring heeft van bijna 25 jaar en omdat hij betrokken is bij zijn molen en andere molens. Hierdoor ontstaan ook alle verbeteringen aan de molen zoals Sjaak deze in de jaren heeft uitgevoerd. Een treffend voorbeeld hiervan is de doorgang in de kap van de lange en korte spruit. Omdat dit beweegt en ruimte moet hebben en toch ook weer voor regeninslag moet worden afgedicht voor regen inslag hebben de molenmakers hier lood en dergelijk knoeiwerk gemaakt. Maar ook lood en andere oplossingen waren niet flexibel genoeg en gingen dus ook steeds weer kappot. Sjaak heeft dit op alle vier de doorgangen vervangen door er een soort broek van te maken, zoals dat ook gebeurt bij masten van zeilschepen. Dit flexibele materiaal zit om de Spruit gespijkerd en aan de kap zit het met een dubbele rij koperen nagels gespijkerd. Deze oplossing heeft Sjaak in zijn jongere jaren al aangebracht en tot op heden is er geen enkele sprake van lekkage waardoor de lange en korte spr
uit op dit punt niet kunnen rotten. Deze molenaar let op alle details als hij draait of maalt op zijn molen. Ook zijn idee om de bijna gerestaureerde builmachine op de wind te laten werken is erg goed. Deze toepassing komt wel meer voor. Op het spoorwiel is door de molenmaker op aangeven van Sjaak een passende constructie gemaakt waarin het touw kan lopen. De onderplaat is 10 cm breed en de boven kant is 3 cm de afstand tussen de platen is iets meer dan de touwdi
kte en rond uitgefreesd. In de hoek zijn twee haakse rollen gemaakt waardoor het touw verticaal naar beneden wordt geleid. Beneden op de maal zolder gaat dit om de as met aswiel van de builmachine. De eerder genoemde hoekrollen zijn verstelbaar waardoor de spanning op het touw geregeld kan worden. Het touw is eindloos gemaakt door er een lange splits in te maken. Door deze lange splits blijft het touw nagenoeg overall even dik, hierdoor heb je er geen last van.Wat hebben we vandaag gedaan? In de opgang naar molen doen we alle luiken dicht die vorige keer zijn openge
zet om door te tochten. Op de maalzolder lichten we de steen. We openen de deur naar buiten op de luizolder zetten de we steen uit zijn werk en in de kapzolder plaatsen we het vloerdeel. Daarna wordt het luikje geopend en laat Sjaak het pal (vang) touw naar beneden zakken. Gesmeerd was al bij de wegzetten van de molen.We zijn klaar in de kap en Sjaak plaatst het hekwerk en doet dit op slot zodat bezoeker in de kap kunnen kijken. Beneden gekomen zetten we de borden buiten en wordt de ketting en bliksemafleider losgemaakt. De molen wordt op de wind gekruid
en daarna wordt de pal aangetrokken (West noord west) De molenaar vraagt mij welke zeilvoering ik zou nemen. Ik kies ervoor te starten zonder zeilen, omdat de wind West noord west 4 Bft is en over een open vlakte waait en fokwieken toch gemakkelijk draaien. En er wordt ook niet gemalen. De molenaar gaat akkoord en ik begin met het bord in te steken van het end dat beneden staat. Ook wordt de remklep losgemaakt en los vastgeknoopt de veer wordt aangespannen tot de onderste lat van het hekwerk. Dan is de volgende aan de beurt, ook hier wordt het bord geplaatst en de remklep ingesteld gelijk aan de voorgaande wiek. Bij de laatste 2 wieken hoeven alleen de borden geplaatst te worden en de veren ingesteld op de onderste lat van het hekwerk. Dit omdat de remkleppen per roede worden ingesteld. Als dit gebeurd is, moet eerst de afzetting geplaatst worden, voordat de vang gelicht kan worden. Nog geen half uur later is de wind gedraaid naar noordwest, nu komt deze over het dorp en langs een aantal hoge bomen bij de molen en Sjaak stelt voor om na het kruien ook zeilen te gaan voeren. Er wordt gekozen voor om op de binnenroede lange halve te maken. Nadat de vang weer gelicht is blijkt dit nog niet genoeg te zijn omdat ook de wind nog is afgenomen tot ca 3/4 Bft. Sjaak zei dat ik een duikertje kon maken, maar door een misverstand begreep ik duikertjes op de buiten roede. Sjaak bedoelde eigenlijk om van de lange halve duikertjes te maken. Ik had echter het lege end al voorstaan en was al bezig, daarop hebben we gezamenlijk besloten van de lege enden halve te maken. Dit betekent dan op de binnenroede lange halve en op de buiten roede halve. Zo gezegd zo gedaan. De vang wordt weer gelicht en het bleek goed uit te pakken. De molen ging niet te hard en we hebben verder de hele middag met deze zeilvoering gedraaid. Ik heb regelmatig nog gecontroleerd of de wind uit de goede hoek kwam en/of er ander weer opkomst was, maar dit bleek niet het geval te zijn en dat betekende weer dat we ook niet meer hebben hoeven te kruien. Hierdoor was ik ook in de gelegenheid om foto’s te maken van alle onderdelen die voor mijn verhaal interessant zijn. De vorige keer kon dit niet omdat mijn fototoestel kapot gegaan was. Er waren veel bezoekers en enkele daarvan waren heel geïnteresseerd, deze mensen heb ik de hele toer door de molen gegeven en op alle zolders alle onderdelen toelichting gegeven. (bovenwiel en bonkelaar, luiwerk, maalkoppel en steenspil, maalstenen soorten en gebruik, billen, maalbak en steen regulering “handmatig” kruirad, kruiketting, bezetketting, vangtouw en vang, builmachine klein en groot.) Dit is voor mij wel goed te doen omdat we dat in Veenendaal altijd gewend zijn bezoekers rond te leiden. Dan loopt het tegen zessen en is het tijd om de molen weg te zetten.Allereerst werd de molen gevangen op een willekeurig end. Sjaak doet dit niet op een vaste roede omdat dan altijd dezelfde roede inregent. De zeilen worden opgerold en geklampt, volgens het kunstje wat ik geleerd heb bij de vorige draaidag.
Ook het bord kan verwijderd worden, maar de remkleppen worden nog niet gedaan, dit gebeurt bij te tegenoverliggende wiek. Wel zou de veer van de remkleppen ontspannen moeten worden. Dit had ik vergeten en daarom moet ik nog een keer rond.
Bij de volgende wiek wordt het borden verwijderd en ook hier wordt nog niets gedaan aan het remkleppen. Bij wiek 3 en 4 wordt het zeil wegenomen, opgerold en geklampt, de veer wordt ontspannen en de borden uitgenomen. Als ook de veerspanning van de eerste twee wieken is gedaan, kunnen de remkleppen van wiek 3 en 4 worden aangetrokken. Daarna worden de kettingen aangebracht en met een slot beveiligd, ook wordt de bliksemafleider aangesloten en de lengte in de kabel wordt met een mooi bocht gelegd. de hekken kunnen opzij gezet worden. Voordat we naar boven gaan worden eerst het paltouw en het vangtouw over het kruirad gehangen, dit voorkomt dat het touw zich bij het inhalen vast zou kunnen komen te zitten. Dan gaan we naar boven en op de luizolder wordt de steen in zijn werk gezet. In de kap worden het halslager en penlager gesmeerd, er is tevens controle op de warmte van de as. De wimpel met stok wordt gestreken en opgeborgen, daarna wordt het paltouw(vang) binnengehaald en wordt het luik gesloten. Als laatste wordt de tellerstand genoteerd. Bij het verlaten van de zolder wordt een zolder deel uitgenomen om tocht zijn werk te laten doen, ook worden alle luiluiken opengezet. Op de maalzolder wordt de steen bijgezet. Daarna worden de deuren gesloten, de builmachine wordt stilgezet en helemaal beneden wordt de tv en dvd uitgezet. Dan moet Sjaak alleen nog de buiten deuren sluiten en komt een einde aan een weer een mooie dag op de molen.
PS .
Ik zal met Hans de kroon overleggen of wij de zeilvoering op dezelfde manier kunnen oprollen als op de molen “Nooit gedacht”.
Daarnaast zal ik vragen waarom Hans altijd dezelfde wiek heeft voorstaan. Als hij hiervoor geen goede reden kan aanvoeren, zal ik het voorstel doen om ook hier de willekeurigheid te gebruiken. (in verband met waterophoping in de liggende roede.)
Ook het openen van alle luiken voor het doortochten zal ik meenemen.
Hiernaast de foto van molen "Nooit gedacht"te Cadzand
Dan nog een laatste punt wat aan de orde is gekomen, dit is het wisselen van de zeilen.
Hierover heb je mij verteld dat bij het wisselen van de zeilen zomerzeil, winterzeil of elke andere reden voor wisseling. Je vouwt het zeil zigzaggend op, dan zet je de rechteronderkant vast op de normale manier. Vervolgens klim je in de wiek met het rechterbovenhoektouw langs je heup. (niet over de schouder, want als er een rukwindje komt wordt je achterover getrokken). Je maakt nu het zeil rechtsboven vast, onderwijl controleer je of het hekwerk in orde is, dan ga je met 1 been over het hekwerk heen zitten en maak je het linkerbovenhoektouw vast aan het touw van de liggende roe.
Je klim achter het zeil weer naar beneden en maakt intussen ook de kikkerlijn vast.
De zeilen mogen alleen voorgehangen worden als het stil weer is, en de molen op de wind is gezet, anders vraag je om ongelukken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten