Verslag No. 27 en 28 van de leerling op de “Nieuwe Molen”

Dit is een dubbelverslag van draaidag 27 en 28 als leerling molenaar.
Het eerste gedeelte betreft draaidag 27 = 1 maart
Het tweede gedeelte betreft draaidag 28 = 8 maart

Dag 27: Aanwezig vandaag zijn Hans de Kroon (molenaar) Rob Ruitenbeek en ikzelf.

Het weersvooruitzicht is als volgt: Zaterdag begint met onstuimig weer, waarbij wolken en opklaringen elkaar snel afwisselen en er in de ochtend nog enkele buien voorkomen. Met name in het noorden en noordoosten zijn daarbij nog zeer zware windstoten mogelijk. In de middag verdwijnen de buien en neemt de wind af, boven land tot vrij krachtig, 6 en aan zee tot hard of stormachtig, 7 a 8. Wel behoudt de wind haar vlagerig karakter. De maximumtemperatuur wordt ongeveer 11 graden. Zie ook plaatje met de prognose.
Het programma voor vandaag 01-03-2008 gelet op het weer: Het waait ontzettend hard en het is voor als nog niet verantwoord om de molen te laten draaien. We lopen alles na om te zien of er al eventuele schade is. We maken de kapzolder en de luizolder schoon en we gaan rogge pletten. Als er een verbetering in het weer komt kunnen we misschien vanmiddag de molen laten draaien.
Als we alles nagelopen hebben, beginnen we met de kapzolder, er ligt nog wat oud materiaal, wat niet op de kapzolder hoort en waar ook veel vliegen zich in genesteld hebben om de winter te overleven. Nu we dit allemaal opruimen zijn we dus ook een heleboel vliegen kwijt. We controleren ook nog een keer de roosterluiken of daar nog vuil onder zit. Dit blijkt niet het geval te zijn. Als we de zolder geveegd hebben is deze klaar en kunnen we na de koffie de luizolder doen. Daarna gaan we spullen klaar zetten om later te kunnen pletten. Eerst is het dan tijd voor de koffie.
Na de koffie vegen we de luizolder en dan gaan we pletten. Hiervoor hebben we 250 kg rogge klaar staan. Eerst maken we de pletter en de afvulpijp schoon. Als dit gebeurt is kunnen we beginnen. We starten met een beetje om te zien of de pletter het goed verwerkt als blijkt dat dit zo is kunnen we de pletter volstorten en op volle toeren pletten.
Het gaat allemaal prima en voor 12.00 uur hebben we de 250 kg er door gedraaid.
Dan eerst maar een boterham eten. Na de boterham gaan we de omgeving beneden schoonmaken en de pletter boven. Nog steeds is de wind niet geminderd, gelukkig komen er af en toe bezoeker die we rond kunnen leiden. Om 13.00 uur krijg ik een Man een vrouw met 1 dochter. De vrouw woont vlak bij de molen, de man en dochter komen uit Alkmaar en ze zijn allen zeer enthousiast. Dit begint al bij de vitrine. De vrouw merkt op dat ze nog een tegeltje heeft waarop de nieuwe molen staat. Deze tegel mogen wij wel hebben om in de vitrine te plaatsen. We gaan verder met de rondleiding en omdat de molen niet draait mag ik ze deze keer ook de kap laten zien. Als de rondleiding achter de rug is en we weer beneden zijn. Vertellen ze dat ze even een boodschap gaan doen om dan het tegeltje te brengen en pannenkoekenmeel te kopen. Tegen de tijd dat het theetijd is komen ze ook terug met vier vers gebakken appelflappen en het tegeltje van de molen.
De appelflappen smaakte uitstekend en het tegeltje heeft een mooi plekje in de vitrine kast gekregen. Daarna werd het erg stil en we besluiten er maar een eind aan te maken want van draaien komt vandaag niets meer. Toch was ook dit weer een leuke dag.

Dag 28: Aanwezig vandaag zijn Hans de Kroon (molenaar) en ikzelf.

Het weersvooruitzicht is als volgt: Zaterdag overdag is er af en toe zon. In de avond is er meer bewolking en kan er in het noorden of noordwesten een spatje regen vallen. Het wordt ongeveer 10 graden. De zuidwestelijke wind is matig, kracht 3 tot 4, aan de kust vrij krachtig tot krachtig, 5 a 6 bft. Zie ook plaatje met de prognose.
Het programma voor vandaag 08-03-2008 gelet op het weer: Het waait gelukkig niet meer zo hard als vorige zaterdagen we kunnen daarom weer gerust de molen laten draaien. De wind zal aan gaan trekken en wellicht kunnen we vanmiddag gaan malen. We starten voor de prins met 4 volle.
We starten met bedrijfsklaar maken, daarna gaan we draaien voor de prins. Later gaan we ook nog Rogge malen. We beginnen dus met het losmaken van de roekettingen en de bliksemafleider. Dan lichten we de steen op de maalzolder en zet de molen uit zijn werk op de luizolder. We hangen de vlag uit op de kapzolder smeren het halslager, penlager en de tegel. Beneden gekomen moeten we kruien van zuid naar zuidwest. Hiervoor maken we de bezetketting los. Als we ongeveer een kwart gekruid hebben staat de molen goed op de wind. De wind is wat vlagerig tussen zuidzuidwest en zuidwest. Als de zaak goed staat maken we de bezetketting weer vast. Daarna maken we de kneppel los en zetten de pal vast. Omdat de wind zwak vlagerig is zeilen we op met alle borden en 4 volle zeilen. Dan plaatsen we de bescherming voor het publiek. We lichten de vang en de molen draait voor de prins met een leuke snelheid. Binnen een kwartier is die leuke snelheid al sterk toegenomen en moeten we al zwichten tot 2 volle en 2 halve, daarna draait de molen weer rustiger. Dan is het tijd voor een bakkie en Tijdens de koffie bepreken we zaken over het malen en de voorraden aan rogge, spelt en maïs die we nog hebben liggen. We gaan in ieder geval voorbereidingen treffen om te gaan malen. Het is nog maar 11.00 uur De wind is op dat moment flink toegenomen moeten weer zwichten nu naar 4 halve. Eerst komen er nog bezoeker die ik rondleid en als die weggaan kunnen we direct de steen bijzetten en de vang lichten. Het malen gaat na enkele instellingen van de molenaar goed de wind blijft redelijk goed doorstaan en valt niet weg en om 12.30 uur zetten we de molen stil om een boterham te eten. We laten de molen in het werk staan, zodat we straks weer direct verder kunnen.
Nu kunnen we rustig een boterham gaan eten. Na de boterham kijken we eerst hoe het met de wind is, deze is nog steeds goed en we lichten de vang weer. Langzaam komt de molen weer op gang en we malen weer. Tijdens het malen breekt net zoals een tijdje geleden het touwtje van de schuddebak en weer valt het gewicht op de grond. Tijd om de molen stil te zetten en het touwtje te reparen. In dit geval is de knoop er uitgeschoten en al snel hebben we de zaak voor elkaar. Daarna kunnen we weer verder tot we 200 kg hebben gemalen. Tussentijds komt er nog iemand van het monumenten comité om te praten over een halte met monumentendag. Dit is een aantal jaren geleden ook gedaan toen was er een paardentram verbinding tussen de drie monumenten in Veenendaal, de Molen van Gert van Eden, de Nieuwe molen en een bunker ergens bij iemand in de achtertuin in Veenendaal. Tijdens het gesprek wat Hans met deze meneer heeft moet ik het even alleen doen. Dit ging goed ik moest alleen in de gaten houden als de kaar leeg zou raken, maar dit gebeurde niet voordat Hans terug was. Als de kaar leeg is stoppen we de molen, hierbij vergat ik de steen uit te lichten zodat deze nog even vol doordraaide. Dit gaf wat rook ontwikkeling en wat stank verder viel het mee. Weer iets geleerd. Als we hiermee klaar zijn gaan we eerst thee drinken. Na de thee gaan we de gevulde zakken dichtknopen en naar beneden luien. Nu nog de omgeving van het steenkoppel en de maalbak schoonmaken en het is alweer tijd om af te zeilen. We hebben de afzetting weggehaald. We halen de borden eruit en neme het zeil weg. Als alle zeilen zijn gedaan en wiek 1 weer keurig iets komend beneden staat, leggen we het wiekenkruis vast met de roekettingen en de bliksemkabel. Daarna maken we de staart af door de pal los te maken en de kneppel vast te zetten. Ook het vangtouw wordt weer netjes weggehangen. We gaan naar de kapzolder en onderweg is de steen in het werk gezet. Op de zolder hebben we de vlag gestreken, het luikgesloten, halslager en penlager van vet (reuzel) voorzien en aangedrukt en de tellerstand genoteerd. Daarna hebben we de kapzolder verlaten waarbij het licht is uitgedaan en het luik gesloten. Op de maalzolder hebben we de steen bijgezet.
De deuren worden gesloten en er is gezorgd dat regenlekkage in de emmer loopt. Als we beneden komen vullen we het maalboek in. Daarna doen de afwas en sluiten de luiken. Dan zijn we klaar en er komt weer een eind aan weer een leerzame draaidag. Hans zorgt daarna nog voor het afsluiten van de molen.