Verslag No. 51 van de leerling op de “Nieuwe Molen”

Dit is mijn 51e dag als leerling molenaar. Aanwezig vandaag zijn Hans de kroon (molenaar) Jantine, Jeroen (maatschappelijk stagiaire) en ikzelf.
Het weersvooruitzicht is als volgt: Zaterdag overdag komen er geleidelijk iets meer opklaringen en beperken de meest actieve buien zich tot de kustprovincies. De kans op onweer neemt in de loop van de dag af. De middagtemperatuur komt uit op ongeveer 7 graden. De wind draait in de loop van de dag ook landinwaarts naar noordwest en wordt aan de kust vrij krachtig, 5. Zie ook plaatje met de prognose.
Het programma voor vandaag 06-12-2008 gelet op het weer: We starten met bedrijfsklaar maken, daarna gaan we draaien voor de prins. We hebben vandaag een drukke dag want we gaan verder op de steenzolder waar we deze op donderdag hebben achter gelaten.
Eerst schoonmaken, ijzerbanden voerkoppel schilderen, bolspil reinigen, steenbus smeerpijpje afmaken, de taatspot schoonmaken en balanceerrijn gangbaar maken. Ook krijgen we nog bezoekers uit Loenen aan de Vecht, dit zijn mensen die bij Ingrid op molen de Hoop werken. We beginnen met het losmaken van de roekettingen en de bliksemafleider. De steen kunnen we niet lichten en uit het werk zetten want deze staat nog steeds naast het koppel. We hangen de vlag uit op de kapzolder smeren het halslager, penlager en de tegel. (later blijkt de vlag op de kop te hangen, dit hebben we daarna weer aangepast).
We gaan naar beneden om de molen op de wind te kruien. Er is niet zoals voorspelt veel wind er is nauwelijks wind uit West Noord West. Dit betekent dat we maar een kwart hoeven te kruien vanaf zuidwest. Na het kruien gaan we op alle enden volle zeilen voorleggen. Natuurlijk met alle steekborden. Als de zeilen gedaan zijn kan de afschermingen voor het publiek geplaatst worden. We lichten de vang en kijken of de molen gaat draaien, als dit zo is kunnen we aan de koffie . Na de koffie kruien we nog een stukje naar het Noord Westen, omdat de wind nog iets verder gedraaid is. Dan beginnen we met klussen. Eerst wordt de steenzolder schoongemaakt, want door het scherpen wat Hans T donderdag gedaan had is het een stoffige bende. Als de vloer schoon is maken we direct wat plaats voor het geval dat Hans de Kroon met de bezoekers komt. Veel plaats kunnen we eigenlijk niet maken want de blauwe loper moet blijven liggen waar hij is. Alleen de loper van het voerkoppel kunnen we verplaatsen. Juist als ik daar mee bezig ben komt hans met de bezoekers. Nu kunnen we ook mooi laten zien hoe we met een steenkraan een steen van ca 1000 kg kunnen verplaatsen. Eerst de steen aandraaien met de spindelmoer en zodra de steen loskomt van de blokken, waarop deze staat kunnen we de steen die in de kraanbeugels hangt zelf draaien wat beduidend makkelijker gaat als met de spindelmoer. Dat geeft de mensen een indruk van het zware werk wat destijds door molenaar allemaal gedaan moest worden. Als de bezoeker weg zijn. Kunnen we verder. Jeroen heeft intussen verf gehaald en gaat de banden van de steen schilderen met hammerite, ik begin met de balanceerrijn die inmiddels los is van de rijnschoentjes. De rijn moet goed geschuurd worden en de pennen die de rijn zitten moet aan de uiteinde arm gevijld worden zodat ze goed in de rijnschoentjes passen en de overgang moet van overtollige oxidatie ontdaan worden. Als dat alles klaar is kan de rijn in de lijnolie gezet worden om verdere roestvorming te voorkomen. Jantine gaat verder met de stauferpot en de smeerleiding die hieraan vast zit. Als de bezoeker weg zijn Gaat Hans de Kroon de taatspot op het kussen van de pasbalk schoonmaken. In deze taatspot zit en kogellager dat straks weer om de bolspil moet. Om half een besluiten we wat te gaan eten en Jeroen vind het wel leuk en besluit het schilderwerk aan de loper van het voerkoppel af te maken. Als Jantine denkt dat ze de leiding vrij heeft gaan we samen proberen deze gangbaar te maken. Terwijl Jantine aan de stauferpot draait kijk ik of er ergens vet uit komt, op enig moment zie ik dat aan het uiteinde van de leiding een koper pijpje zit waar ook aan de zijkant gaatjes zitten – waarschijnlijk om deze cast te kunnen draaien aan de knie die even verder op zit – hier komt vet uit. Met een stukje staaldraad probeer ik de voorzijde door te prikken, wat na wat gepriegel lukt. De smeerleiding is weer gangbaar. Nu kunnen we deze ruimte weer opvullen zodat dat niet helemaal vol met vet loopt. In het verleden stopte men dat reuzel tussen, maar wij vullen het met lapjes stof. Ook de binnenkant van de bus word schoongemaakt. Dan nemen we de bolspil onderhanden, want de hals is danig vervuild. Met een scherp mesje halen we voorzichtig de vervuiling weg om dan met terpentine de hals grondig schoon te maken. Daarna kunnen we de hals insmeren met vet. Als ook Hans de Taatspot heeft schoongemaakt kunnen we met vereende krachten de bolspil weer in de bus laten zaken en Hans zal deze sturen zodat de taats ook netjes in het kogellager zakt. Dan wordt de taatspot weer gevuld met olie en afgedekt. Als je zo druk bezig bent hebt je geen idee dat de tijd vliegt. Intussen is Kees een leerling op de Concordia van Sjoerd van Bruksvoort en Jan Blok binnen gekomen. Kees wil ook graag eens meedraaien op de Nieuwe molen en heeft hiervoor met Hans de kroon al afspraken gemaakt. Hij vind het werk wat we nu aan het uitvoeren zijn zo interessant dat hij nog wat blijft. Er komen nog wat bezoeker die ik rond leid als ik uitleg geef bij over de zeilvoering,zie ik dat het al vier uur is geweest en dat Jantine en Kees de kap in gaan nadat ze de kneppel hebben vast gezet. Ook ik neem de bezoeker mee de kap in die nu ook eens kan bekijken hoe het daarboven allemaal aan toegaat. Als we dit hebben gedaan breng ik de bezoeker weer naar beneden en gaan we samen met Kees afzeilen. We hebben de afzetting weggehaald. Daarna op alle enden de zeilvoering weg halen. Waarbij het voor Kees eens wat anders is omdat wij rails hebben en dat hebben ze op de Concordia niet. Het terug schuiven valt niet mee en omdat het mij met mijn linkshandige zwaai altijd lukt, mag ik het Kees voordoen. Na enige oefening heeft ook Kees het voor elkaar. Daarna hebben we het wiekenkruis vastgelegd met de roeketting en de bliksemkabel vast gemaakt en met een mooie lus gelegd. Dan hebben we de pal losgemaakt en de kneppel vastgeknoopt. Ook het vangtouw hebben we netjes weggehangen. Dan naar de kapzolder, nog geen steen. Op de zolder hebben we de vlag gestreken, het luikgesloten, het halslager en het penlager van reuzel voorzien en de tellerstand genoteerd. We hebben de kapzolder verlaten waarbij we het licht hebben uitgedaan en het luik gesloten. De vlag hebben we beneden opgehangen, omdat op de maalzolder wat schilderwerk hing te drogen. Ook hebben we weer gezorgd dat de stenen afgedekt zijn en dat het verwarmingselement bijstaat. We hebben de deuren gesloten en gezorgd dat regenlekkage in de emmer loopt. Dan zijn we klaar, nu nog het maalboekje invullen en er komt weer een eind aan een leerzame draaidag.